އެޑިއުކޭޝަނަލް ޓެކްނޮލޮޖީ ތަރައްޤީވަމުން އައިސްފައިވާ ގޮތުގެ ތާރީޚް

ލިޔުނީ: ހާރޫން ރަޝީދު

މުޤައްދިމާ

އެޑިއުކޭޝަނަލް ޓެކްނޮލޮޖީގެ މާއްދާއަކީ ނުހަނު ފުޅާ މާއްދާއެކެވެ. އަދި އެ ދާއިރާގައި ބޭނުންކުރެވޭ އާލާތްތަކަކީވެސް އަދަދު ނުކުރެވޭހާ ގިނަ އާލާތްތަކެކެވެ. އަދި އެތަކެތީގެ ތާރީޚަކީ ތަފާތު މަރުޙަލާތަކެއް ކަނޑަތުކޮށްފައިވާ ދިގު ތާރީޚެކެވެ. އެހެންކަމުން، މި  މައުޟޫއަށް، ޚާއްޞަކޮށް އެޑިއުކޭޝަނަލް ޓެކްނޮލޮޖީ ތަރައްޤީވަމުން އައި ގޮތުގެ ތާރީޚަށް އަލިއަޅުވާލައި ލިޔާ މިފަދަ ކުރު ލިޔުމެއްގައި އެހުރިހާ އެއްޗެއްގެ ތަފްޞީލަށާއި ތާރީޚަށް ވަކިވަކިން ދިއުމަކީ މުޞްތަޙީއްލު ކަމެކެވެ
. އަދި ޚާއްޞަކޮށް 20 ވަނަ ޤަރުނުން ފެށިގެން އައި ޓެކްނޮލޮޖީގެ އިންޤިލާބުގައި އުފަންވި ކޮންމެ އާލާތަކަށް ވަކިވަކިން ބެލުމަކީ މުޙިއްމު ކަމެއްކަމުގައި ނުފެނެއެވެ. ސަބަބަކީ އެފަދަ ގިނަ ބާވަތްތަކަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ކުރިމަތީގައި އެނބުރެމުން އަތްލެވެމުންދާ އެއްޗެއްސަށް ވުމުން، އިހުގެ ތާރީޚާއި އެހާބޮޑު ގުޅުމެއް ނެތުމެވެ.

އެހެންކަމުން، މި ލިއުމުގައި އަޅުގަނޑު ޚާއްޞަގޮތެއްގައި ބަލާލައިފައި ވާނީ އެޑިއުކޭޝަނަލް ޓެކްނޮލޮޖީގެ ތާރީޚުގައި ކަނޑަތުކޮށްފައިވާ ޚާއްޞަ ތާރީޚީ ހަރުފަތްތަކަށެވެ.

ޤަދީމީ އިންސާނީ ތާރީޚްގައި އެޑިއުކޭޝަނަލް ޓެކްނޮލޮޖީ

ޓެކްނޮލޮޖީގެ ބޭނުން އިންސާނުން ހިފަންފަށާފައިވަނީ ސީދާ މިއަނި ތާރީޚެއްގައޭ ބުނުމަކީ ފަސޭހަކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ، އިންސާނީ ތާރީޚްގެ ކޮންމެ ހިސާބަކުންވެސް އާޓެކްނޮލޮޖީތައް ހޯދައި ތަރައްޤީކުރަމުން އައިސްފައި ވާކަމުގެ ހެކިފެނި ހާމަވާކަމަށް ތާރީޚީ މުޚައްރިރުން ވިދާޅުވެއެވެ. އަދި މިގޮތުން އުގައްނައިދިނުމާއި ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމުގައި މިފަދަ ވަޞީލަތްތަކުގެ ބޭނުން ހިފާފައި ވެއެވެ.

މުސްލިމުން ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި، އިންސާނުންގެ ބައްޕަ، އާދަމް ޢަލައިހިއްސަލާމް ބިންމައްޗަށް ފޮނުއްވެވި ހިސާބުން ﷲ ތަޢާލާ ވަނީ އެއިލާހުގެ ޚާއްޞަ ބައްލަވާ ވޮޑިގަތުމުގެ ދަށުން އިންސާނާއަށް ބިން އާރާސްތުކުރާނޭ ގޮތާއި، ހެޔޮމަގާއި ނުބައިމަގު ބަޔާންކުރައްވައި، އަދި އެއިލާހުގެ ތަޢްލީމު ބިންމަތީގައި ދެމިގެން ދާނޭ ފަދައިން ނަބިއްޔުންނާއި ރަސޫލުންގެ ސިލްސިލާއެއް ފޮނުއްވާފައެވެ. ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ބަޔާންވެގެންވާ ގޮތުގައި، އާދަމް ޢަލައިހިއްސަލާމްގެ ދަރިކަލުން ޤާބީލް އޭނާގެ އަޚް ޙާބީލް ޤަތުލުކޮށްލި ހިނދު، މައްޔިތާގެ މަސްގަނޑު ވަޅުލާނޭގޮތް ޤާބީލަށް އުގައްނައިދިނީ ކާޅެކެވެ. ހަމަ އެފަދައިން އިބުރާހީމްގެފާނާއި މޫސާގެފާނަށް ޞުހުފު (ލިޔެވިގެންވާ ފިލާތަކެއް/ފަތްފުއްތަކެއް) ﷲ ތަޢާލާ ބާވައިލެއްވިއެވެ. މިއީ އުގައްނައިދިނުމުގައި ލިޔެފައިވާ ފަތްފުއްތައް ބޭނުންކުރުމުގެ ޓެކްނޮލޮޖީގެ ފުރަތަމަކޮޅު ކަމުގައި ބުނެވިދާނެއެވެ.

(އެމެރިކާގެ ޤަދީމީ ވަޒަންވެރިންކަމުގައިވާ ރެޑްއިންޑިއަނުންގެ ޤަދީމީ ކުރެހުމެއް)

         އެޑިއުކޭޝަނަލް ޓެކްނޮލޮޖީގެ ތާރީޚް، އިންސާނީ ތާރީޚްގެ ތެރެއިން ގަބީލާތަކުގެ ފާދިރީންނާއި ޕްރިސްޓުން އެމީހުންގެ ތަޢްލީމީ އޮނިގަނޑު ވަކި އިންތިޒާމަކުން ޖަމާކުރި ހިސާބަށް، ނުވަތަ ކުރީގެ ޘަޤާފަތްތަކުން މައުލޫމާތު ފެތުރުމަށްޓަކައި ފާރުފާރާއި ހޮހޮޅަތަކުގައި ކުރެހުންތައް ކުރަހައި، ނިޝާންތައް ޖެހުން އީޖާދުކުރި ހިސާބު ކުރިއަށް ގުޅުވާލެވިދާނެއެވެ. (ޕޯލް ސެޓްލަރ 1990) މިފަދަ ކުރެހުންތަކުގެ އެހީގައި އެބައިމީހުންގެ ޢިލްމާއި ޤާނޫނުތަކާއި ޤަވާޢިދުތައް ފެތުރުމުގައި އެންމެ މަޝްހޫރުވެ ކުރިއަރާފައިވާ އެއް ޙަޟާރާތަކީ މިސްރުގެ ފިރުޢައުނީ ހަޟާރާތެވެ. އަދި ބަބިލޯނިއަނުންގެ ތާރީޚްވެސް ހަމަ އެފަދައެވެ. މި ދެބައިމީހުންގެ ކުރެހުންތައް މީލާދުގެ 3000 އަހަރު ކުރިއާއި ހަމައިން ފެންނަށް ހުއްޓެވެ.

ޤަދީމީ ޔޫނާނުގައި އުޅުނު "ސޮފިސްޓުން"، ޢަމަލީ ހުނަރުތަކުގެ މައުލޫމާތު ވަކި ތަރުތީބަކުން ބޭނުންކުރުމަށް "ޓެކްނި" (techne) މި ބަސް ބޭނުންކޮށްފައި ވެއެވެ. އެމީހުންވަނީ ކޮގްނެޓިވް ގަވާއިދުތަކެއް އެކުލަވާލައި، ވަކިތަރުތީބަކުން ފަރުމާކުރެވިފައިވާ އިރުޝާދުދިނުމުގެ ޓެކްނޮލޮޖީއާއި އެކަމަށް ބޭނުންކުރާނޭ އާލަތްތައް ހޯދާފައެވެ.

އެޑިއުކޭޝަނަލް ޓެކްނޮލޮޖީ ކުރިއެރުން

އެޑިއުކޭޝަނަލް ޓެކްނޮލޮޖީގައި އެންމެ ނުފޫޒުގަދަ، އަދި އެންމެ ޒަމާންވީ، ދެގޮތެއްނުވާ ވަޞީލަތަކީ ކަރުދާހެވެ. ސީނުކަރަ (ޗައިނާ) ގެ އީޖާދެއްކަމުގައިވާ ކަރުދާހުގެ ތާރީޚް މީލާދުގެ ފުރަތަމަ ޤަރުނާއި ހަމައަށް ދަތުރުކުރެއެވެ. އޭގެ ކުރިން ކަރުދާހާއި އެއްފަދަ އެހެން ބާވަތެއްކަމުގައިވާ "ޕެޕިރަސް" (Papyrus) މިސްރު މީހުން މީލާދުގެ 4000 އަހަރު ކުރިން ފެށިގެން އީޖާދުކޮށް ބޭނުންކުރަމުން އައިސްފައިވެއެވެ.

ކަރުދާހުގެ ތާރީޚަށް ބަލާއިރު، ސީނުގެ އަހުލުވެރިން ކަރުދާސް އުފައްދައި ބޭނުންކުރަމުން އައިސްފައިވަނީ އޭގެ ފޯމިއުލާ ސިއްރުކޮށް، ޝާހީ ޚާންދާނުގެ ގަނޑުވަރުތަކާއި ކިއްލާތަކުގައި ޝާހީ ލިޔެކިއުންތަކަށާއި ކޮއިލުތެރޭގެ ބޭފުޅުންގެ ލިޔެކިއުމުގެ ކަންތަކަށެވެ. ނަމަވެސް، މީލާދީން 751 ވަނަ އަހަރު ޢައްބާސީންނާއި ޗައިނާގެ "ޓޭންގ ޑައިނަސްޓީ" އާއި ދެމެދު ކުރެވުނު "ތަލާސްގެ ހަނގުރާމަ" އިން މުސްލިމުން މޮޅުވެ، ޣަނީމާގެ ތެރޭގައި ހައްޔަރުވި ކަރުދާސް ހަދާ މީހުންގެ ފަރާތުން މުސްލިމުން ކަރުދާސް ހެދުމުގެ ހުނަރު ދަސްކުރިއެވެ. އަދި ޖެހިގެން އައި 700 ވަރަކަށް އަހަރު ތެރޭގައި ޗައިނާގެ މި ޓެކްނެލޮޖީ މުސްލިމުން ތަރައްޤީކޮށް، ޚާއްޞަކޮށް އިލްމީގޮތުން އިސްލާމީ ދުނިޔެއަށް އިންޤިލާބެއް ގެނުވިއެވެ. ޖަނަވާރުގެ ހަމާއި، ކައްޓާއި، ގަސްގަހުގެ ފަތާއި، ހިލާގައި ލިޔެވުނު ލިޔުންތައް ކަރުދާހުގައި ލިޔެވުން ވެގެން ދިޔައީ އެތައްހާސް ޢިލްމީ ފޮތްތަކެއް އެތައް މިލިޔަން ފޮތްތަކަކަށް ބަދަލުވެ، އެތައް ބަޔަކަށް ޢިލްމު ލިބުމުގެ މަގު ފަހިވެގެން ދިޔަ ކަމަކަށެވެ. އަދި ސިސިލީއާއި އަންދުލުސްގެ މަގުން ޔޫރަޕަށްވެސް ކަރުދާސް ފޯރިއެވެ.

މެދުޒަމާނުގެ މަދްރަސީ ތަޢްލީމުގެ ފަލްސަފާވެރިއެއް ކަމުގައިވާ ޕީޓަރ އަބެލާރޑް- 1142މ (Pierre Abélard) ، އިރުޝާދުދިނުމުގައި ޓެކްނޮލޮޖީ ބޭނުންކުރުން ތަޢާރަފްކުރި ކުރުން ވެގެން ގޮސްފައި ވަނީ އިރުޝާދުދިނުމާއި ހުށައެޅުމުގެ އާލާތްތައްކުގެ ބޭނުންހިފުމާއި މަދްރަސީ ތަޢްލީމުގެ އާ ގޮތްތަކެއްގެ ފެށުން ކަމުގައެވެ. އަދި "ކޮމެނިޔަސް" (John Amos Comenus)، "ޕެސްޓަރލޯޒީ" (Pestalozzi)، "ފްރޯބެލް" (Froebel)، "ހާރބާރޓް" (Herbart) އަދި "މޮންޓެސޮރީ" (Montessori) ފަދަ ޢިލްމުވެރިން އެބޭފުޅުންގެ އަމިއްލަ މަފްހޫމްގެ ކިޔަވައިދިނުމުގެ ޓެކްނޮލޮޖީ ބޭނުންކުރައްވައިގެން ތަޢްލީމީ މަރްޙަލާތައް ފުރިހަމަކުރައްވާފައި ވެއެވެ.

ޒަނާމީ އެޑިއުކޭޝަނަލް ޓެކްނޮލޮޖީގެ ފެށުން

ހުޅަނގުގެ ތާރީޚްގައި "ޖޯން އާމޮސް ކޮމެނިޔަސް" (1592މ)ފާހަގަކުރެވިފައި ވަނީ ޒަމާނީ ތަޢުލީމު ދިނުމުގެ ޓެކްނޮލޮޖީގެ ބާނީ ކަމުގައެވެ. އޭނާގެ ފޮތް "އޯރބިސް ޕިކްޓަސް" (ފޮޓޯގެ ދުނިޔެ) އަކީ ކުޑަކުދިންނަށް ސައިންސާއި ލެޓިންބަސް ކިޔަވައިދިނުމަށް ފޮޓޯއާއިއެކު އެކުލަވާލެވުނު ފޮތެކެވެ. ނަމަވެސް އޭނާގެ މާކުރިން އިސްލާމީ ޢިލްމުވެރިން ވަނީ ކިޔަވައިދިނުމުގައި ކުރެހުމުގެ ޓެކްނޮލޮޖީ ބޭނުންކޮށްފައެވެ. މީލާދީން 13 ވަނަ ޤަރުނުގެ މަޝްހޫރު މުސްލިމު ފިޒިޝަން، "އައްޒަހްރާވީ" އޭނާގެ ފޮތްތަކުގައި ބަލިމީހުންނަށް ފަރުވާކުރަން ބޭނުންކުރާ ތަފާތު އާލާތްތަކާއި ބޭނުންކުރާނޭ ގޮތް ކުރެހުންތަކުން ދައްކަވާފައި ވާއިރު، މިއަދުވެސް މެޑިސިންގައި ބޭނުންކުރާ ގިނަ އާލާތްތައް ހަދާފައިވަނީ ޚުދް އެ ޑިޒައިންތަކަށް ކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ. އަދި އަހަ އެދުވަސްވަރު އުޅުއްވި އެހެންބޭފުޅެއް ކަމުގައިވާ "އިބްނު ނަފީސް" ވަނީ ލޭ ދައުރުވުމާއިބެހޭ ނިޒާމު ކުރައްސަވައި އޭނާގެ ބޭސްފޮތުގައި ދައްކަވާފައެވެ. އަދި އަލް ބައިރޫނީއާއި، އަލްގިޒްނިވީ ފަދަ އެސްޓްރޮނޮމީގެ ޢިލްމުވެރިން ވަނީ އެބޭފުޅުންގެ ފޮތްތަކުގައިވެސް މިފަދަ ކުރެހުންތަކުން ޢިލްމީ ތިއަރީތައް ބަޔާންކުރައްވާފައެވެ.

(12 ވަނަ ޤަރުނުގައި އައްޒަހްރާވީ ކުރަހާފައިވާ ކުރެހުމެއް)

1436 މ ވަނަ އަހަރު ގޫޓަންބާރގް (Johannes Gutenberg) "ޕްރިންޓިން ޕްރެސް" އިޖާދުކުރުމަކީ އެޑިއުކޭޝަނަލް ޓެކްނޮލޮޖީއަށް ގެނުވި އިންގިލާބެކެވެ. އަތުން ލިޔެގެން ލިމިޓެޑް ވަޞީލަތެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރަމުންއައި ފޮތްތަކާއި ލިޔެކިއުންތައް ފަސޭހައިން ގިނަ އަދަދެއްގެ ކޮޕީތަކެއްގެ ގޮތުގައި ފަތުރައި، ގިނަބަޔަކަށް ޢިލްމީ ލިއުންތައް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ހުޅުވިގެންދިޔަ ދޮރެކެވެ. ޕްރިންޓިން ޕްރެސް ގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ނޫސްމަޖައްލާތަކާއި ޢިލްމީ ލިއުންތައް ފަދަ އެތައް އެތައް ކަމެއް ފެތުރި ފުޅާވެގެން ދިޔައެވެ.

19 ވަނަ ޤަރުނު ވެގެންގޮސްފައިވަނީ ފުރިހަމަ ކިޔަވައިދިނުމުގެ ޓެކްނޮލޮޖީއަކަށް މަގުކޮށިގެންދިޔަ ދުވަސްވަރު ކަމުގައެވެ. މިގޮތުން ޓެކްސްޓް ފޮތް ތަޢާރަފްވުމާއި، ބްލެކްބޯޑް ބޭނުންކުރަން ފެށުމާއި، ކުލައާއިއެކު ގަލަން އުފެއްދުމާއި، ފޮޓޯގްރަޕީ ގެ ތެރެއިން "ވިޝުއަލް އިންސްޓްރަކްޝަން" އުފެދިގެން އައުން ފާހަގަކޯށްލެވެއެވެ.

މީލާދީން 1920 ހިސާބަށް އައި އިރު "ވިޝުއަލް މީޑިޔާ" ކިޔަވައިދިނުމުގެ ދާއިރާގައ ފުޅާގޮތެއްގައި ބޭނުންކުރެވެން ފެށުނެވެ. އަދި އެއަށްފަހު "އޮޓޯ ވިޝުއަލް މީޑިޔާ ޓެކްސްޓް" ތަޢާރަފްވިއެވެ. 1926މ ގައި ކިޔަވައިދިނުމުގެ ދާއިރާގައި "އެޑިއުކޭޝަނަލް ފިލްމް" ބޭނުންކުރެވެން ފެށުނެވެ. އަދި 1927 ގައި މެޝިންގެ އެހީގައި ކިޔެވުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތަކާއި ބެހޭ ފޮތްތައް ލިޔެވި ޓެސްތް ކުރެވުނެވެ.

1932މ ގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް "އިންސްޓަކްޝަނަލް" ޓީވީ ޕްރޮގްރާމެއް "ސްޓޭޓް ޔުނިވާސިޓީ އޮފް ލޯވާ" ގެ ފަރާތުން ޓީވިން ވަގުތުން ދެއްކިއެވެ. އަދި ހަމަ މިދުވަސްވަރު 16އެމް އެމް ސައުންޑް މޯޝަން ޕިކްޗަރ ތަރައްގީކުރެވި ކިޔަވައިދިނުމުގައި ޚާއްޞަކޮށް "އޯޑިޔޯ ވިޝުއަލް" ޕްރޮގްރާމްތަކުގައި ބޭނުންކުރެވުނެވެ.

ދެވަނަ ބޮޑުހަނގުރާމައިގެ ދުވަސްވަރު މިލިޓަރީ ތަމްރީނުތަކުގައި ޓެކްނޮލޮޖީ ބޭނުންކުރުމަށް ސަރުކާރުތަކުން އިސްކަންދީ ތަރުހީބުދިނެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ކިޔަވައިދިނުގެ ދާއިރާގައި ބަހާއި، ބިހޭވިއަރގެ ލެބޯޓްރީތަކާއި، އެހެނިހެން ޓެކްނޮލޮޖީގެ ވަޞީލަތްތައް ބޭނުންކުރެވުނެވެ.

ދެވަނަ ބޮޑުހަނގުރާމައަށްފަހު އެހަނގުރާމައިގެ ތެރޭގައާއި، ފިނިހަނގުރާމައާއި ގުޅިގެން ދުނިޔެއަށް އައި ޢިލްމާއި ހޯދުންތަކުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ޓެކްނޮލޮޖީގެ އިންގިލާބެއް އައެވެ. އެހެންކަމުން މި އިންގިލާބާއި ގުޅިގެން ޓެކްނޮލޮޖީގެ ނުފޫޒު އެންމެ ބޮޑަށް ފޯރާފައިވާ އެއް ދާއިރާއަށް ވެގެން ގޮސްފައި ވަނީ ކިޔަވައިދިނުމުގެ ދާއިރާއެވެ.

އެޑިއުކޭޝަނަލް ޓެކްނޮލޮޖީގައި ބޭނުންކުރެވުނު ބައެއް އާލާތްތަކުގެ ތާރީޚް

· ޕެޕިރަސް : ގާތްގަނޑަކަށް މީލާދުގެ 4000 އަހަރު ކުރިން

· އަބަކަސް : ގާތްގަނޑަކަށް މީލާދުގެ 3000 އަހަރު ކުރިން

· ކަރުދާސް: 100 މ
· ޕްރިންޓިން ޕްރެސް: 1436 މ

· ކަލްކިއުލޭޓަރ : މީލާދީން 1600 ގައި

· ކޮމްޕިއުޓަރ : 1940މ ގެ އަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައި

· މިނީ ކޮމްޕިއުޓަރ: 1960މ ގެ އަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައި

· މައިކްރޯ ކޮމްޕިއުޓަރ: 1970މ ގެ އަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައި

· މައިކްރޯ ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމް: 1980މ ގެ އަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައި

· އިންޓަރނެޓް: 1990 މ ގެ އަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައި

ރިފަރެންސް

http://www.paperonline.org/history-of-paper

http://www.slideshare.net/fvsandoval/history-of-educational-technology?next_slideshow=1

https://www.youtube.com/watch?v=Rg1c62x0NYk